Interview Tineke, vrijwilliger bij de Taal- en Cultuurondersteuning van Amaryllis in dBieb

Tineke met deelnemers van haar lessen.

In gesprek met Tineke (74) – links op de foto -, taalondersteuner bij de Taal- en Cultuurondersteuning van Amaryllis in dBieb aan de Blokhuispoort in Leeuwarden. Zij is 1 van de meer dan 15 vrijwilligers die zich wekelijks inzetten in het kader van taalontwikkeling bij nieuwe Nederlanders.

Kun je iets vertellen over je achtergrond?
Ik heb 40 jaar met heel veel plezier in het onderwijs gewerkt. Mijn improvisatievermogen en flexibiliteit waren waardevolle eigenschappen in het werken met kleuters. Die eigenschappen wilde ik ook graag in blijven zetten na mijn pensioen en de taal- en cultuurondersteuning passen me dan ook als een warme jas.

Hoe lang doe je dit vrijwilligerswerk al en hoe ben je bij de taal- en cultuurondersteuning terecht gekomen?
Toen ik met pensioen ging wilde ik niet de hele tijd thuis blijven zitten of eindeloos in mijn tuin werken. Ik wilde mijn vrije tijd graag nuttig besteden en in contact zijn met mensen. Taalondersteuning was voor mij geen nieuw hoofdstuk en dus een logische keuze.

In de jaren 90 gaf ik al les aan anderstaligen op het Lienward college. Na diverse initiatieven rond taal in onder andere Bilgaard en 1 op 1 taalles bij mensen thuis kwam ik uiteindelijk terecht in De Neushoorn met een taalgroep. Van daaruit zijn we via de oude bibliotheek nu elke week aan de slag in dBieb aan de Blokhuispoort. Daar voel ik me erg op mijn plek. Ook dBieb ziet duidelijk de toegevoegde waarde van onze aanwezigheid en is erg positief over de taal en cultuurondersteuning vanuit Amaryllis.

Wat deed je in het onderwijs en hoe zet je die ervaring nu in?
Zoals gezegd werkte ik met kleuters. Dat vroeg veel improvisatievermogen van me. Die vaardigheid is ook bij de taal- en cultuurondersteuning heel goed inzetbaar. Een les loopt vrijwel altijd anders dan verwacht en dan is het de kunst om mee te bewegen en aan te sluiten bij de behoefte van de groep. Er is weliswaar sprake van een vaste groep maar de opkomst is wisselend. Soms komen er 4, soms 15 deelnemers. Omdat er gewerkt wordt op basis van open inloop (mensen hoeven zich niet aan te melden) sluiten er ook soms nieuwe mensen aan in de groep en is er altijd sprake van een mix van niveaus en culturen. Je kan wel heel gestructureerd les willen geven maar dat moet eigenlijk niet je doel zijn. Hoe klein de taalsprong ook is, als je inzet op dat elke stap vooruitgang is, dan gun je jezelf een prachtige rol als taalondersteuner.

Het blijft altijd een verrassing of mensen terug blijven komen en wat hun motivatie is om de Nederlandse taal te leren. Voor sommige deelnemers is juist de sociale context 1 van de belangrijkste redenen om te komen. Er ontstaan hele mooie vriendschappen binnen de diverse groepen. De verschillende achtergronden van mensen maakt dat ze ook elkaar dingen leren. Mensen stromen in, stromen uit, komen terug of stromen door naar een vervolgstap in taaleducatie. Mede dankzij de lessen maken mensen ook andere stappen zoals het vinden van werk en het creëren van een stabielere thuissituatie. Je ziet de groei op meer fronten dan alleen taal. Daarom noemen we het niet voor niets taal- en cultuurondersteuning want taal is slechts een deel van datgene wat we doen. We ondersteunen mensen zodat ze in staat zijn om het dagelijkse leven te leven en in staat zijn om zelfstandig antwoorden te vinden op de praktische vragen die voorbij komen. Het is een onderdeel van integratie.

Hoe heb jij jouw talent op het gebied van taal ontdekt?
Ik ben eigenlijk helemaal niet zo sterk in taal. Mijn kracht zit vooral in het maken van de verbinding. Ik lever mijn bijdrage door de schakel te zijn in het maken van onderling contact. De diversiteit in achtergrond van onze deelnemers laat leerlingen groeien. In gesprek gaan over cultuur en gewoontes is een mooie manier om met taal te oefenen en elkaar daarnaast beter te leren kennen. Naast taal is eten in veel culturen een verbindende factor. De heerlijkste dingen komen voorbij als we met de groep bij elkaar zijn en ik ervaar veel gastvrijheid.

Kijkend naar je deelnemers, waar zit dan voor hen de grootste uitdaging in het leren van Nederlands? Of zijn er dingen die ze veel eenvoudiger leren dan je vooraf had ingeschat?
Woorden leren gaat prima, de uitdaging zit vooral in de zinsbouw en ook schrijven vraagt het nodige van de leerlingen. Praten is de eenvoudigste stap waarin ook snel resultaat te boeken valt. Nederlands is uitdagend want wanneer is het “hebben” en wanneer is het “zijn”. De collega met wie ik op donderdag les geef is leraar Engels. Als ik het zelf niet weet is het fijn om hem even te kunnen vragen hoe het ook al weer zat. Hoe maak je het verschil bijvoorbeeld duidelijk tussen “kunnen” en “willen” en hoe leg je best ingewikkelde woorden uit als afschuwelijk. De uitspraak is soms ook een hele uitdaging.

Terugkijkend op je rol als taalondersteuner, wat is dan voor jou een moment dat je echt is bijgebleven?
De gastvrijheid van mensen als je bij ze thuis komt. Mensen die vaak niemand hebben maar waar je echt van waarde bent en die blij zijn met je aanwezigheid. Je voegt voor hen echt iets toe want contact met anderen blijkt vaak enorm belangrijk te zijn.

Levert vrijwilligerswerk als taalondersteuner jou ook wat op?
Ik word er gelukkig van! Elke keer weer realiseer ik me dat datgene wat we op deze manier doen heel hard nodig is in de huidige tijd. We hebben toegevoegde waarde voor mensen, simpelweg door in contact te zijn. In een stad als Leeuwarden wonen zoveel mensen maar toch zijn heel veel mensen eenzaam of worden niet gemist.

Is je uit al die jaren ook een verhaal bijgebleven wat je heeft geraakt?
Dat zijn er verschillende. Voor 1 van mijn Eritrese leerlingen vervulde ik echt een oma-rol. Hij zat in de daklozenopvang en was enorm gemotiveerd om Nederlands te leren. Hij had geen eigen plek en naast onze lessen volgde hij ook lessen bij het Friesland College. Ondertussen heeft hij een eigen huis en ben ik trots een bijdrage te hebben mogen leveren in het proces om zijn leven weer op de rit te krijgen.

Wat is volgens jou de toevoegde waarde van taal en cultuurondersteuning zoals wij dat vormgeven?
Ik vind het eigenlijk een noodzaak. Het waarborgt voor iedereen de kans om te integreren. Wij zijn een plek voor mensen die elders mogelijk de aansluiting (nog) niet vinden. Bij ons mag iedereen deelnemen, ongeacht je motivatie, cultuur, levensovertuiging of achtergrond. Iedereen heeft immers wel iets gemeenschappelijks. Contact maken is zo belangrijk om de vervolgstappen te kunnen maken in de maatschappij. Elk mens wil nuttig zijn en zelfstandig kunnen functioneren. Deelnemen aan de maatschappij blijkt relevant voor het geestelijk welzijn van mensen. Meedoen en gewaardeerd worden, daar bieden wij een basis?

Wat betekent vrijwilligerswerk voor jou?
Voldoening, net als mensen die nog in het werkzame leven zit het gevoel hebben dat je iets bijdraagt. Ik blijf door mijn vrijwilligerswerk scherp, sta midden in het leven en leer nog elke dag.

Wil je naar aanleiding van dit interview meer informatie over taal- en cultuurondersteuning, stuur dan een e-mail naar taal@amaryllisleeuwarden.nl

Loop je liever even een keer binnen? Dat kan van maandag tot en met vrijdag (m.u.v. de schoolvakanties) van 10-12 uur in dBieb aan de Blokhuispoort. We zien je graag.